Lust er iemand een broodje poep?

Fides Lapidaire trekt met haar concept Broodje Poep langs festivals en andere evenementen om mensen bewust te maken van de waarde van wat we dagelijks door het toilet spoelen. Vanuit haar festivalwagen serveert ze broodjes met beleg waarvan de ingrediënten zijn gegroeid op compost van menselijke ontlasting. Zo zet ze mensen aan het denken over het sluiten van de voedselkringloop.

Lust er iemand een broodje poep?

Fides Lapidaire trekt met haar concept Broodje Poep langs festivals en andere evenementen om mensen bewust te maken van de waarde van wat we dagelijks door het toilet spoelen. Vanuit haar festivalwagen serveert ze broodjes met beleg waarvan de ingrediënten zijn gegroeid op compost van menselijke ontlasting. Zo zet ze mensen aan het denken over het sluiten van de voedselkringloop.

Echte transities gaan over fundamenteel anders kijken, bijvoorbeeld naar poep

De transities waar de samenleving het over heeft zijn vaak helemaal geen transities. Omdat ze nog geënt zijn op de manier van denken die we van oudsher gewend zijn. Echte transities als oplossing voor maatschappelijke vraagstukken gaan over fundamenteel anders kijken naar wat we normaal vinden.

Het is de overtuiging van social designer Fides Lapidaire. Het is haar vak om anders te denken en systemen fundamenteel te bevragen en anders te verbeelden. “Ik ben altijd bezig met de vraag hoe de regelwereld en de ontregelwereld elkaar kunnen versterken. Daarom werk ik voornamelijk met de systeemwereld, deels zelfstandig en deels bij TwijnstraGudde. Dat maakt het mogelijk om te begrijpen hoe beide werelden elkaar kunnen aanvullen, vanuit het besef dat dit heel erg nodig is. Want er zijn heel veel maatschappelijke vraagstukken waar de systeemwereld tegen de grenzen oploopt.”

Een collectief trauma rondom poep

Vanuit die gedachte vindt Lapidaire poep een sprekend voorbeeld. Ze trekt met haar concept Broodje Poep langs festivals en andere evenementen om mensen bewust te maken van de waarde van wat we dagelijks door het toilet spoelen. Vanuit haar festivalwagen serveert ze broodjes met beleg waarvan de ingrediënten zijn gegroeid op compost van menselijke ontlasting. “Ik merk dan dat mensen de basislogica van het concept, het sluiten van de nutriënten-voedselketen, wel begrijpen. We hebben een collectief trauma rondom poep. Dat is verklaarbaar, maar het houdt beslissingen tegen om circulairder te gaan denken. Het basisprincipe is dat we poep hard nodig hebben om de nutriënten die we eten en uitpoepen moeten terugbrengen in de kringloop. Want het verbranden ervan en er vervolgens kunstmest van maken is niet houdbaar voor de biodiversiteit en de planeet.”

Huidig systeem maakt poep waardeloos

Daarom is volgens haar ander gedrag en een andere relatie tot onze omgeving noodzakelijk. “De systemen die we hebben gebouwd zijn hardnekkig qua infrastructuur en gemaakte financiële afspraken. Ons huidige marktsysteem maakt waardevolle poep waardeloos. We zien poep als afval, flush and forget. Met Broodje Poep laten we zien dat de mens onderdeel is van een groter geheel. In plaats van het huidige rioleringsstelsel kun je bijvoorbeeld ontlasting decentraal op wijkniveau opvangen en de bewoners een aandeel geven in de nutriënten die je terugwint. Als we de verbinding tussen poep, grondstoffen, water en voedsel centraal stellen kunnen we vervolgens circulaire systemen bouwen.”

De kringloop gewoon sluiten

Het idee voor Broodje Poep is ontstaan vanuit een traject van Lapidaire met boeren over landbouwtransitie. “In mijn werkpraktijk gaat het om nog net iets fundamenteler kijken. Complexe problemen zijn eigenlijk heel eenvoudig te begrijpen. Als je naar landbouw kijkt zie je dat we een systeem hebben gecreëerd voor voeding die niet meer voedt. Het voedt de bodem niet, het voedt de boer niet en het voedt de consument niet. Voeding wordt steeds armer en de voedselindustrie stimuleert om niet te voeden. Dus moeten we naar een systeem dat weer voedt. Door te poepen kun je letterlijk aarde maken waardoor je weer voedsel van kunt maken. Dat is universeel, je doet iets wat iedereen doet en nodig heeft. Je legt een ander verband door de kringloop gewoon te sluiten.”

Nadruk leggen op een gezonde bodem

Zo’n circulair systeem zorgt voor een andere relatie met de boeren. “Poep heeft waarde en zo voedt het land niet alleen de stad, maar kan de stad ook het land voeden. Met onze jaarlijks actie Give A Shit roepen boeren mensen op om poep te doneren. Zo is er een boer die dertig eurocent korting geeft in zijn boerderijwinkel als je een drol inlevert. Hij hoeft dan minder fosfaten in te kopen.

Herwaarderen van poep zorgt voor herformuleren van alle aspecten van ons leven, bijvoorbeeld het zorgsysteem omdat je als individu gezonde shit wilt leveren. Als je de bodem voedt met nutriënten kan die beter water opvangen en drinkwater vasthouden. Dat is niet per se een groen verhaal, het gaat over overleven. Daarom moeten we samen met creatieve ontwerpers systemen bedenken die ondersteunen dat we de nadruk leggen op een gezonde bodem, ook al is dat lastig in het huidige marktsysteem.”